mgr inż. Marta Jurga, Katedra Ochrony Roślin, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu
Cieszą się coraz większym zainteresowaniem rolników i sadowników, gdyż wzmacniają rośliny i zwiększają ich podatność na stres. Są przy tym bezpieczne dla roślin, człowieka i przyrody. Co to są biostymulatory i dlaczego warto je stosować?
Sposób na wysokie plony
W nowoczesnej produkcji poszukiwane są rozwiązania, które umożliwią osiągnięcie wysokich plonów, najlepszej jakości. Jednak rośliny podczas okresu wegetacji narażone są na negatywne oddziaływanie czynników biotycznych i abiotycznych, które wpływają na osłabienie ich kondycji. Rozwiązaniem coraz chętniej wybieranym w rolnictwie, sadownictwie i warzywnictwie, którego celem jest wzmocnienie roślin oraz zmniejszenie podatności na stres, jest stosowanie biostymulatorów. Obowiązujące zasady integrowanej ochrony roślin spowodowały wzrost zainteresowania, ponieważ ich aplikacja jest bezpieczna dla roślin, środowiska oraz człowieka.
Co to są biostymulatory?
Biostymulatory inaczej fitostymulatory lub stymulatory wzrostu roślin to środki, które zawierają nietoksyczne substancje pochodzenia naturalnego lub syntetycznego. Głównym zadaniem biostymulatorów jest wspomaganie i stymulowanie procesów życiowych roślin. Dodatkowo wpływają na zwiększenie odporności bądź tolerancji na czynniki stresowe oraz umożliwienie szybkiej regeneracji po wystąpieniu stresu. Efekt, jaki możemy uzyskać to poprawa wzrostu i rozwoju roślin, a co za tym idzie uzyskanie wyższego plonu.
Co się dzieje w roślinach po aplikacji?
Aplikacja biostymulatorów powoduje szereg zmian, które zachodzą wewnątrz roślin. Zmiany te dotyczą różnych poziomów organizacji biologicznej, zaczynając od tkanek roślinnych, komórek, zmian w metabolizmie aż po zmiany zachodzące w genach. Dzięki nim u roślin obserwowany jest przyrost zielonej masy, co umożliwia wzrost powierzchni asymilacyjnej. Jednocześnie zwiększony zostaje poziom chlorofilu i intensywność transpiracji, dzięki regulacji działania aparatów szparkowych. Wszystkie te procesy umożliwiają prawidłowy przebieg fotosyntezy. Zachodząca zmienność na poziomie genów powoduje zmiany ekspresji genów, które odpowiedzialne są za prawidłowy wzrost roślin, przebieg fotosyntezy, transport asymilatów w roślinie oraz reakcje obronne przed stresem.
Jakie korzyści przynosi stosowanie biostymulatorów?
Przeprowadzone badania wskazują, że rośliny, u których zastosowano biostymulator znacznie lepiej radzą sobie w warunkach stresowych w porównaniu do tych, gdzie takiego zabiegu nie wykonano. W ostatnich latach coraz częściej pojawiąjącym się problemem w trakcie wegetacji jest stres wodny, który wynika z małych ilości opadów oraz braku pokrywy śnieżnej podczas zimy. Zastosowanie biostymulatorów daje możliwość lepszego wykorzystania zasobów wodnych przez rośliny, z uwagi na przyrost korzeni, które pomagają korzystniej wygospodarować wodę zawartą w glebie. Rozbudowany system korzeniowy umożliwia także pobranie większej ilości składników pokarmowych niezbędnych dla roślin. W rzepaku obserwowana jest większa ilość pędów, kwiatów, łuszczyn, co umożliwia otrzymać większą ilość nasion na koniec sezonu. W przypadku zbóż obserwuje się wzmocnienie źdźbeł, dzięki czemu rośliny stają się odporniejsze na wyleganie. Z uwagi na wyższą zawartość chlorofilu rośliny dłużej pozostają zielone oraz ich starzenie jest opóźnione.
Owoce lepszej jakości
Czym są biostymulatory w nowoczesnym sadownictwie? W sadach stosowane są w celu ochrony przez przymrozkami lub gradem, a także dla zwiększenia efektywności zawiązywania owoców. Plon wzrasta, a jego jakość jest wyższa. Owoce są równo wybarwione, wzrasta masa jednego owocu, a maleje udział w plonie drobnych owoców. Dodatkowo podczas przechowywania nie tracą swoich cech jakościowych.
Zastosowanie biostymulatorów powoduje wzrost przezimowania roślin oraz wzmocnienie ich na początku wegetacji. Dodatkowo znacznie lepiej znoszą wiosenne oraz majowe przymrozki. Biostymulatory pozwalają również przetrwać roślinom na glebach zasolonych lub w środowisku skażonym metalami ciężkimi.
Preparaty te można bez problemów stosować łącznie z innymi środkami ochrony roślin oraz nawozami dolistnymi. Daje to oszczędność czasu, zmniejszenie poniesionych kosztów, a także lepsze wchłanianie zastosowanych składników.
W jakim terminie wykonać zabieg?
Najlepszym okresem na zastosowanie biostymulatorów jest czas przed wystąpieniem niekorzystnych warunków (np.: przymrozki, susza). Niekiedy ciężko jest przewidzieć moment, w którym pojawią się czynniki stresowe. Dlatego jeśli nie udało Nam się zabezpieczyć rośliny, zabieg należy wykonać od razu, aby pomóc roślinie jak najszybciej się zregenerować. A co jeśli nie było stresu, a środek został zastosowany? Czy niepotrzebnie wydaliśmy pieniądze? Absolutnie nic nie straciliście, a wręcz przeciwnie, ponieważ roślina będzie silniejsza, jej procesy życiowe będą ulepszone, dzięki czemu uzyskany plon będzie wyższy o lepszej jakości.
Podsumowanie
Jak zauważyć można stosowanie biostymulatorów przynosi korzyści, zarówno dla roślin, jak i producentów. Roślina silna, odporna na działanie czynników stresowych jest w stanie wydać zadowalający plon, co sprowadza się do zwiększenia zysków w produkcji roślinnej. W przyszłości preparaty biostymulujące mogą stać się elementem integrowanej ochrony roślin. Już teraz chętnie stosowane są jako podstawowe zabiegi w czasie wegetacji, tuż za nawożeniem czy ochroną przed agrofagami.