Jak zwiększyć odporność roślin na stresy?

W każdej roślinie zachodzi równolegle wiele procesów fizjologicznych i biochemicznych, a ich przebieg regulują różnorodne czynniki wewnętrzne i zewnętrzne. Niestety, nie zawsze czynniki zewnętrzne występują na poziomie, który zapewnia roślinom optymalny wzrost i rozwój. Jak zatem zwiększyć odporność roślin na stresy, aby zapewnić im optymalne warunki potrzebne do prawidłowego wzrostu i rozwoju?

Stres roślinny – co właściwie oznacza to pojęcie?

Stres roślinny to nic innego jak reakcja roślin na niesprzyjające ich wzrostowi i rozwojowi czynniki środowiskowe i uprawowe. Charakteryzują się one zmiennym natężeniem i występują podczas całego sezonu wegetacji. Skutkiem stresu jest m.in. ograniczenie wzrostu i prawidłowego rozwoju roślin. Ma to negatywny wpływ na ich plonowanie oraz parametry jakościowe uzyskiwanych plonów.

W skrajnych warunkach, przy utrzymujących się przez dłuższy czas w dużym nasileniu czynnikach stresowych, bez odpowiedniej reakcji może dojść do zamierania roślin i konieczności likwidacji nawet całej plantacji.

Odporność na stresy ma więc ogromne znaczenie w utrzymaniu roślin w dobrej kondycji. Jednocześnie decyduje o możliwości ich przetrwania w niesprzyjających warunkach, które występują coraz częściej w trakcie sezonu wegetacyjnego.

Odporność roślin na stresy – ważne jest wspomaganie

Uprawa ściśle wiąże się z wieloma czynnikami, które wpływają na wzrost i rozwój roślin. Rośliny w przeciwieństwie do zwierząt i ludzi nie mają możliwości fizycznej zmiany miejsca wegetacji. Nie mogą również zmieniać właściwości środowiska, w którym funkcjonują. W dużym stopniu wpływ na uprawę roślin ma rolnik. Jego działania wiążą się m.in. z wyborem odpowiedniego rejonu uprawy i rodzaju gleby, doborem właściwych odmian, a także prowadzeniem prawidłowej agrotechniki i ochrony roślin. Ważne jest również racjonalne nawożenie oraz biostymulacja, której zadaniem jest m.in. zwiększenie odporności roślin na stres. Na niekorzystne działanie czynników stresowych narażone są już młode rośliny. Czynniki takie jak:

• zbyt wysokie temperatury,
• zbyt niskie temperatury,
• nadmierne opady
• susza,
• występowanie gradu,
• niedostateczna ilość makro- oraz mikroelementów
• stres związany z zabiegami chemicznej ochrony roślin

mogą mieć negatywny wpływ na wzrost i rozwój uprawianych roślin. Warto więc już na etapie zakładania plantacji podjąć decyzję o wprowadzeniu do uprawy biostymulatorów. Preparaty z tej grupy zwiększą odporność roślin na stresy i przyspieszą procesy regeneracji roślin, które np. zostały osłabione przez mróz lub działanie wysokich temperatur.

Czynniki stresowe roślin uprawnych

Stres mogą wywoływać zarówno czynniki uprawowe, jak i środowiskowe, na które nie zawsze rolnik ma wpływ, a które mogą decydować o wielkości i jakości plonu. Mogą to być zarówno czynniki abiotyczne (fizyczne), jak i czynniki biotyczne (biologiczne).

Odpowiedzią na pojawiające się w trakcie okresu wegetacji czynniki abiotyczne i biotyczne jest odporność roślin na stresy. Reakcja roślin w dużej mierze uzależniona jest od czasu trwania czynnika stresowego, a także od stopnia jego nasilenia.

Niska i wysoka temperatura oraz promieniowanie słoneczne

Stres spowodowany przez zbyt niskie temperatury może doprowadzić do przemarznięcia systemu korzeniowego roślin lub do wymarznięcia nawet całych roślin. Dzieje się tak najczęściej w zimie lub na przedwiośniu. Niskie temperatury mogą spowodować uszkodzenia roślin również w okresie wiosennej wegetacji oraz w okresie kwitnienia. Szkody na plantacji roślin wyrządzić mogą nie tylko niskie temperatury, ale również zbyt wysokie temperatury. Mogą one doprowadzić do uszkodzenia wrażliwych organów roślin, w tym zawiązków kwiatów lub łagiewek pyłkowych, a także uszkadzać wierzchołkowe części roślin. Z kolei stres spowodowany zbyt intensywnym promieniowaniem może doprowadzić m.in. do wylegania nadmiernie zagęszczonego łanu.

Odporność roślin na stres spowodowany zbyt intensywnym promieniowaniem można podnieść, stosując odpowiednie biostymulatory, które zwiększają sztywność ścian komórkowych i tym samym mogą ograniczyć wyleganie uprawianych roślin.

Odporność roślin na stresy — niedobór i nadmiar wody

Negatywny wpływ na uprawę roślin może mieć zarówno niedobór, jak i nadmiar wody. Niedobór wody jest szczególnie widoczny na stanowiskach lekkich oraz przewiewnych, gdzie pojawia się problem przenikania wody do głębszych warstw gleby, które są niedostępne dla większości gatunków roślin. Taka sytuacji może spowodować, że system korzeniowy roślin nie będzie w stanie spełniać swoich funkcji. To doprowadzi do znacznego osłabienia kondycji roślin, a w skrajnych przypadkach spowoduje również ich zamieranie.

Z kolei nadmiar wody może prowadzić do gnicia uprawianych roślin. Odporność roślin na stresy można wtedy w znacznym stopniu zwiększyć, stosując biostymulatory. Wspomagają one rozwój systemu korzeniowego roślin, dzięki czemu ograniczają straty wody z tkanek roślinnych. Zadaniem biostymulatorów jest również poprawa kondycji roślin, które zostały osłabione wskutek utrzymującej się przez dłuższy czas suszy lub nadmiaru wody.

Niedobór makro- i mikroelementów

Zarówno niedobór, jak i nadmiar makro- i mikroelementów, a także niewłaściwy odczyn gleby i zasolenie podłoża mogą stać się przyczyną wielu stresów dla uprawianych roślin. Niekorzystny wpływ na rozwój roślin ma ich uprawa na stanowiskach słabszych, mniej zasobnych w niezbędne do prawidłowego wzrostu i rozwoju makro- oraz mikroelementy. Również uprawa roślin w niekorzystnych warunkach glebowych, przy nieuregulowanych stosunkach powietrzno-wodnych najczęściej prowadzi do znacznych strat w uprawie.

W takich warunkach kondycja roślin może zostać w znacznym stopniu osłabiona, co negatywnie przełoży się na plon. Stosowanie biostymulatorów może wówczas poprawić kondycję roślin oraz intensyfikację pobierania składników pokarmowych przez system korzeniowy.

Choroby i szkodniki roślin uprawnych

Patogeny chorobotwórcze w znacznym stopniu uszkadzają uprawiane rośliny. Porażając tkanki roślinne, prowadzą do znacznej obniżki jakości i wielkości plonu, a także powodują zamieranie porażonych fragmentów roślin. W skrajnych przypadkach patogeny chorobotwórcze mogą przyczynić się do całkowitego zamierania roślin.

Straty w plonach powodują nie tylko sprawcy chorób, ale również szkodniki. Uszkodzenia, które powodują, stanowią naturalne wrota do wnikania patogenów chorobotwórczych. Reakcja roślin na stres powodowany przez agrofagi w dużym stopniu zależy od kondycji roślin, na którą wpływ ma wiele czynników. Dla utrzymania prawidłowej kondycji ważne jest stosowanie biostymulatorów, które zapewnią prawidłowy wzrost i rozwój uprawianym gatunkom, zwłaszcza w sytuacjach stresowych.

Biostymulatory Seipro – większa odporność roślin na stresy

Stymulatory rozwoju roślin to bezpieczne preparaty, które mają korzystny wpływ na kondycję roślin przez cały okres wegetacji. Ich stosowanie zapewnia roślinom ochronę przed stresem powodowanym przez czynniki abiotyczne oraz biotyczne. Preparaty z tej grupy wspomagają jednocześnie ich wzrost i rozwój.

Biostymulatory z linii Seipro znacznie zwiększają odporność roślin na stres. Dodatkowo ich stosowanie usprawnia procesy regeneracji roślin, które zostały osłabione w wyniku działalności czynników stresowych.

Wsparcie metabolizmu roślin

Shigeki® to biostymulator rozwoju roślin w sytuacjach stresowych wspierający metabolizm roślin. Zawiera skoncentrowany ekstrakt z alg morskich Ascophyllum nodosum oraz mikroelementy. Algi Ascophyllum nodosum to organizmy doskonale przystosowane do radzenia sobie w warunkach stresowych. Ekstrakt z alg to bogate źródło hormonów wzrostu (cytokinin, giberelin, auksyn), naturalnych cząsteczek organicznych oraz aminokwasów.

Shigeki® zawierający ekstrakt w 100% pozyskany z alg Ascophyllum nodosum:

• zapewnia miejscowy wzrost poziomu hormonów, co stymuluje metabolizm roślin i lepsze pobieranie składników odżywczych,
• wspomaga rośliny w trudnych okresach stresowych,
• koncentruje ich wysiłek energetyczny na budowaniu plonu.

Shigeki jest produktem do zastosowania przed spodziewaną sytuacją stresową (przygotowuje roślinę do przetrwania trudnego dla niej okresu).

Wspomaganie wzrostu i rozwoju

Biostymulator Kaishi to biostymulator L-aminokwasowy charakteryzujący się wysoką  koncentracją wolnych L-aminokwasów (biologicznie czynnych), wytwarzany w procesie hydrolizy enzymatycznej z surowca pochodzenia roślinnego. Rolą Kaishi jest wspomaganie wzrostu i rozwóju roślin. Przyśpiesza regenerację roślin po wystąpieniu stresu wywołanego niską/wysoką temperaturą, suszą, zalaniem, gradobiciem. Zwiększa efektywność zabiegów ochronnych i dokarmiających oraz łagodzi efekty uboczne stosowania środków chemicznych. Badania przeprowadzone w warunkach polskich z wykorzystaniem biostymulatora Kaishi w uprawie rzepaku ozimego, pszenicy i kukurydzy potwierdzają jego pozytywny wpływ na plon oraz parametry jakościowe.