Obserwowane od kilku lat anomalie pogodowe przyczyniają się do strat w plonach roślin uprawnych. Rolnik na czynnik pogodowy nie ma wpływu, jednak nie musi pozostać wobec niego bezsilny. Są bowiem sposoby, które, chociaż częściowo mogą zaradzić efektom złej pogody. Mamy na myśli niezwykłe właściwości bakterii Gluconacetobacter diazotrophicus (Gd). Już od tego sezonu farmer może je wykorzystać w uprawie rzepaku ozimego.
Co to jest Gluconacetobacter diazotrophicus?
Gluconacetobacter diazotrophicus (Gd) to pożyteczny mikroorganizm, żyjący w symbiozie z rośliną-gospodarzem. Jedna z jego niezwykłych cech polega na asymilowaniu azotu z atmosfery. Następnie przekształcając go, dostarcza swojemu gospodarzowi azot w formie amonowej, która jest bezpośrednio przyswajalna dla rośliny. Proces ten zachodzi ciągle – od momentu wniknięcia drobnoustroju do rośliny do końca jej wegetacji.
Jak czerpać maksymalne korzyści z potencjału bakterii azotowych?
Od tego sezonu dostępny jest preparat mikrobiologiczny Encera, zawierający unikatowe bakterie Gluconacetobacter diazotrophicus. Po aplikacji na rośliny rzepaku ozimego wnikają poprzez aparaty szparkowe lub inne mikrootwory, mikroskaleczenia do wnętrza rośliny. Są do tego bardzo uniwersalne, gdyż mogą penetrować zewnętrzne warstwy zarówno korzeni, jak i organów nadziemnych. Następnie układowo przemieszczają się w roślinie, kolonizując przestrzenie międzykomórkowe oraz komórki roślinne, gdzie aktywnie się namnażają i uwalniają azot właśnie w tym miejscu, gdzie jest on potrzebny. W takiej sytuacji roślina nie wydatkuje dodatkowej energii na transport tego pierwiastka do wnętrza komórki. Do tego lokalizacja bakterii i ciągła produkcja przez nie form azotu dostępnych dla roślin uniezależnia tę mikro „fabrykę” od czynników zewnętrznych wpływających na fizjologię rośliny.
Wiadomo bowiem, że przy ekstremalnie odmiennych od optimum warunkach termicznych (chłód, upały) czy wilgotnościowych (susza, zalania, podtopienia) zaburzeniu ulega dostępność oraz pobieranie azotu z gleby.
Tymczasem bakteria, pracując w rytmie ciągłym, dostarcza jej tego głównego źródła budulca nieprzerwanie. Poprzez uzupełnianie deficytów wynikających z zahamowania pobierania azotu z gleby przez korzenie umożliwia utrzymanie podstawowych czynności życiowych rośliny w ciągłej aktywności. Nie ma więc przestojów we wzroście i tworzeniu plonu.
Zaznaczmy to jednak – stosowanie Gluconacetobacter diazotrophicus nie zastępuje nawożenia mineralnego ani organicznego, lecz stanowi jego uzupełnienie. Preparat ten zapewnia roślinie stałe źródło azotu, nawet w stresowych warunkach uprawy. W optymalnych natomiast dodatkowa dawka azotu znacząco zwiększy plon i jego jakość.
Dlatego pomimo uzupełniającego działania bakterii, wszystkie praktyki agrotechniczne powinny być zgodne z zaleceniami dla uprawy rzepaku ozimego, zwłaszcza jeśli chodzi o optymalne nawożenie.
Kiedy zastosować Encerę w uprawie rzepaku ozimego?
Preparat ten warto podać dwukrotnie: jesienią, gdy roślina osiągnie stadium dwóch lub trzech liści właściwych (BBCH 12–16) oraz na wiosnę, najpóźniej dwa tygodnie przed okresem szczytowego zapotrzebowania na azot, czyli od momentu widocznych 9 międzywęźli do fazy pąków kwiatowych zamkniętych w liściach pędu głównego rzepaku (BBCH 40–50). Można ograniczyć się oczywiście do jednej aplikacji na wiosnę. Przy czym ten jesienny zabieg jest szczególnie warty do przemyślenia ze względów bardzo nieprzewidywalnej aury. Roślina musi się jak najlepiej przygotować do zimy, aby przetrwać ten okres w najlepszej kondycji przy często bardzo znacznych limitach dostępnego azotu. Poza tym, jeśli warunki pogodowe będą przedłużały wejście rzepaku w stan spoczynku zimowego, wówczas dodatkowa dawka azotu jest bardzo wskazana na nieprzerwanie wysoką aktywność fizjologiczną rośliny. Czasami może bowiem dojść do wyczerpania lub wypłukania azotu z ryzosfery. Wówczas dodatkowy azot dostarczany przez bakterię pomaga przetrwać roślinie w dobrej kondycji do czasu kolejnego nawożenia mineralnego.
Jak stosować Encerę?
Zalecana dawka to 100 ml/ha w 150–400 l wody/ha (w zależności od posiadanych możliwości technicznych opryskiwacza). Dodatek do roztworu adiuwantu Slippa (50 ml/ha) umożliwi szybsze wnikanie bakterii do rośliny.
Jakie efekty daje stosowanie preparatu Encera w rzepaku ozimym?
Gluconacetobacter diazotrophicus został dokładnie zbadany przez Zespół Badania Środków Ochrony Roślin Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie, który opracował praktyczne zalecenia dla uprawy rzepaku ozimego w warunkach polskich.
Po pierwsze obecność bakterii azotowych Gluconacetobacter diazotrophicus poprawia odporność rzepaku ozimego na stres abiotyczny (pogoda).
Oto kilka spostrzeżeń naukowców po doświadczeniach z użyciem preparatu Encera w rzepaku ozimym.
„Już po 21 dniach od zabiegu zauważono istotny wzrost zawartości chlorofilu w liściach rzepaku po zastosowaniu preparatu Encera w każdej kombinacji (solo czy z dodatkiem adjuwantu Slippa). Zaobserwowano przyrost zawartości chlorofilu od 1,5 do 5%.
Podobną zależność zaobserwowano w zawartości chlorofilu w liściach po 32 dniach od zabiegu. Najlepsze wyniki zaobserwowano dla preparatu Encera zastosowanego solo oraz w mieszaninie zbiornikowej z adjuwantem Slippa – przyrost o 7,2% oraz 7,9%.
Wysoki chlorofil koresponduje również z wyższym wigorem oraz turgorem rośliny co skutkuje lepszym pobieraniem pozostałych dostępnych form azotu.
Doświadczenie wykazało zdolność bakterii Gluconacetobacter diazotrophicus do znaczącego podnoszenia zawartości azotu w rzepaku ozimym, co przy odpowiednim terminie aplikacji pozwoli na wykorzystanie nagromadzonego azotu i podniesienie plonu”.
